Nie ma kuchni regionalnej w Białymstoku bez kartaczy! To jedno z najbardziej sycących i charakterystycznych dań tradycyjnej kuchni podlaskiej, które zachwyca prostotą i intensywnym smakiem. Wielkie, owalne kluski ziemniaczane, wypełnione soczystym farszem mięsnym, to kwintesencja podlaskiej gościnności – solidna porcja energii i smak, który trudno zapomnieć.
Kartacze są bliskimi krewnymi litewskich cepelinów, ale w Podlasiu mają bardziej delikatną konsystencję i często podaje się je z podsmażoną cebulą, skwarkami lub śmietaną. Dawniej były serwowane w chłopskich domach, jako danie na specjalne okazje, bo przygotowanie ich wymagało czasu i cierpliwości. Dziś są jednym z najbardziej rozpoznawalnych dań Białegostoku i całego regionu, a ich smak można odkryć w wielu podlaskich restauracjach i domach.
Przepis na tradycyjne kartacze podlaskie
➡️ Porcja: dla 4-6 osób (ok. 12 dużych kartaczy)
⏳ Czas przygotowania: 1,5 godziny
Składniki:
Ciasto ziemniaczane:
- 1,5 kg ziemniaków surowych
- 500 g ziemniaków ugotowanych
- 1 łyżka mąki ziemniaczanej
- 1 łyżeczka soli
Farsz mięsny:
- 400 g mielonego mięsa (wołowina, wieprzowina lub mieszane)
- 1 średnia cebula
- 2 ząbki czosnku
- ½ łyżeczki soli
- ½ łyżeczki pieprzu
- ½ łyżeczki majeranku
Dodatki:
- 150 g wędzonego boczku lub słoniny
- 1 duża cebula
- 2 łyżki masła lub smalcu
Przygotowanie:
1. Przygotowanie farszu
- Cebulę drobno posiekaj i podsmaż na maśle, aż będzie złocista.
- W misce wymieszaj mielone mięso z cebulą, przeciśniętym przez praskę czosnkiem, solą, pieprzem i majerankiem.
- Wyrabiaj farsz przez kilka minut, aby nabrał elastyczności.
2. Przygotowanie ciasta ziemniaczanego
- 500 g ziemniaków ugotuj w osolonej wodzie, a następnie utłucz na gładką masę i odstaw do ostygnięcia.
- Pozostałe 1,5 kg ziemniaków zetrzyj na drobnej tarce (tak jak na placki ziemniaczane).
- Odciskaj masę ziemniaczaną przez czystą ściereczkę lub gazę, aby pozbyć się nadmiaru wody – płyn zachowaj i odstaw na kilka minut, aż na dnie oddzieli się skrobia.
- Po kilku minutach zlej wodę, a osadzoną skrobię dodaj do masy ziemniaczanej.
- Połącz starte ziemniaki z ugotowanymi, dodaj sól i mąkę ziemniaczaną.
3. Formowanie kartaczy
- Z masy ziemniaczanej formuj plastry o grubości ok. 1 cm i średnicy dłoni.
- Na środek każdego placka nałóż łyżkę farszu mięsnego.
- Zlepiaj brzegi i formuj owalne, podłużne kluski (powinny przypominać wrzeciona).
- Odkładaj kartacze na lekko oprószoną mąką deskę.
4. Gotowanie kartaczy
- W dużym garnku zagotuj osoloną wodę.
- Kartacze wrzucaj partiami do wrzątku – nie za dużo na raz, żeby nie skleiły się w garnku.
- Gotuj na małym ogniu przez 20-25 minut od wypłynięcia.
- Wyjmij je delikatnie łyżką cedzakową i odstaw na chwilę do odcieknięcia.
5. Przygotowanie okrasy
- Boczek pokrój w drobną kostkę i podsmaż na suchej patelni, aż się wytopi i stanie się chrupiący.
- Dodaj drobno posiekaną cebulę i smaż na złoty kolor.
Jak podawać kartacze?
- Z okrasą z boczku i cebuli – klasyczny podlaski sposób
- Z kwaśną śmietaną – łagodzi smak i nadaje kremowej konsystencji
- Z kiszoną kapustą lub ogórkiem kiszonym – dla kontrastu smakowego
- Odsmażone na maśle – na drugi dzień smakują jeszcze lepiej, podsmażone na złocisty kolor
Kartacze to duma kuchni regionalnej Białegostoku i Podlasia – sycące, pełne smaku i niezwykle aromatyczne. Dzięki połączeniu delikatnego ciasta ziemniaczanego i soczystego farszu mięsnego, to danie, które raz spróbowane, zostaje w pamięci na długo.
Jeśli chcesz poczuć smak prawdziwego Podlasia, kartacze są obowiązkowym punktem na kulinarnej mapie Białegostoku!
