Upadłość konsumencka a alimenty czy można je umorzyć?

Upadłość konsumencka to instytucja prawna, która umożliwia osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej, uporanie się z nadmiernym zadłużeniem. Celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie osoby niewypłacalnej poprzez likwidację jej majątku i umorzenie niektórych zobowiązań. Niewypłacalność oznacza, że dłużnik nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań finansowych przez okres dłuższy niż trzy miesiące.

Skorzystanie z upadłości konsumenckiej możliwe jest po złożeniu właściwego wniosku do sądu rejonowego wydziału gospodarczego ds. upadłościowych. W trakcie postępowania analizowana jest przyczyna niewypłacalności, sytuacja finansowa dłużnika oraz to, czy nie doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa. Sąd może ogłosić upadłość i ustalić plan spłaty wierzycieli, ewentualnie zakończyć postępowanie bez ustalania takiego planu, jeśli dłużnik nie posiada żadnego majątku

Alimenty jako zobowiązania niepodlegające umorzeniu

Jednym z najważniejszych ograniczeń instytucji upadłości konsumenckiej jest katalog zobowiązań, które nie mogą zostać umorzone. Do tego katalogu należą przede wszystkim zobowiązania alimentacyjne. Oznacza to, że nawet jeśli sąd ogłosi upadłość konsumencką, to obowiązek płacenia alimentów pozostaje w mocy, a zaległości z tytułu alimentów w dalszym ciągu będą wymagalne.

Zgodnie z art. 491^21 ust. 2 Prawa upadłościowego, zobowiązania wynikające z obowiązku alimentacyjnego nie podlegają umorzeniu w ramach postępowania upadłościowego. Dotyczy to zarówno alimentów bieżących, jak i zaległych. Ochrona alimentów wynika z ich charakteru stanowią bowiem środki utrzymania dla osób, które nie są w stanie samodzielnie się utrzymać, najczęściej dzieci. W rezultacie są one traktowane priorytetowo w porównaniu do innych należności.

Czy ogłoszenie upadłości wpływa na wysokość alimentów?

Samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie powoduje automatycznej zmiany wysokości zasądzonych alimentów. Obowiązek alimentacyjny wynika z odrębnego postępowania cywilnego lub rodzinnego i może zostać zmieniony wyłącznie na skutek nowego orzeczenia sądu rodzinnego. Dłużnik, który znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, może złożyć pozew o obniżenie alimentów, jednak musi udowodnić przed sądem, że jego zdolność zarobkowa uległa trwałemu pogorszeniu.

W praktyce sądy niechętnie redukują kwoty alimentów w sytuacjach, gdy ogłoszenie upadłości wynikało z innych zobowiązań, a nie z niewypłacalności wobec osoby uprawnionej do alimentów. Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, a także od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej. Z tego względu każde roszczenie o zmianę wysokości alimentów poddawane jest wnikliwej analizie.

Egzekucja alimentów a postępowanie upadłościowe

Co do zasady, z chwilą ogłoszenia upadłości majątek dłużnika wchodzi do masy upadłości i jest zarządzany przez syndyka. Jednak egzekucja alimentacyjna stanowi wyjątek od zasady zawieszenia i umorzenia postępowań egzekucyjnych względem dłużnika. Wierzyciel alimentacyjny może prowadzić egzekucję niezależnie od toczącego się postępowania upadłościowego.

Uprawnienia komornika do egzekwowania alimentów nie są ograniczane przez fakt ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Uprawniony do alimentów może na przykład zająć część wynagrodzenia dłużnika, które nie wchodzi w skład masy upadłości, jeżeli zostało wyłączone z postępowania. Przepisy zapewniają szczególną ochronę zobowiązań alimentacyjnych również poprzez pierwszeństwo ich zaspokajania przed innymi wierzytelnościami, w przypadku rozdziału środków zgromadzonych w masie upadłości.

Alternatywne rozwiązania dla dłużników alimentacyjnych

Dla osób zadłużonych z tytułu alimentów, które nie mogą liczyć na ich umorzenie w ramach upadłości, pozostają inne ścieżki prawne. Przede wszystkim możliwe jest zawarcie ugody z wierzycielem alimentacyjnym, która może dotyczyć rozłożenia zaległych zobowiązań na raty. Ugoda może zostać zawarta przed mediatorem lub sądem i skutecznie wstrzymać prowadzenie postępowań egzekucyjnych, o ile zostanie zaakceptowana przez obie strony.

Inną możliwością jest złożenie wniosku o ograniczenie egzekucji lub zawieszenie jej na określony czas ze względu na wyjątkową sytuację życiową czy zdrowotną. Dłużnicy alimentacyjni mogą również ubiegać się o świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, jeśli spełniają określone kryteria dochodowe, co nie wpływa jednak na to, że ich obowiązek nie jest umorzony raczej przenoszony zostaje na rzecz Skarbu Państwa, który dochodzi później należności od dłużnika.

Artykuł powstał przy współpracy z upadlosc-kancelaria.pl .